|
więcej » Moje wspomnienia (4/6) Wydobycie węgla odbywało się z głębokości kilkudziesięciu metrów. Były tam szerokie otwory, po obydwu stronach upadowej, które prowadziły do tzw. filarów, niskich komór w pokładzie węgla, zabudowanych drewnianymi słupami - stemplami. Poruszano się na czworakach. W przodku urabiano węgiel. Odbywało się to w następujący sposób: odpowiednio wcześniej młodszy górnik robił kilofem podkop pod pokładem węgla, na głębokość, na jaką pozwalała długość jego ramienia. Był to tak zwany wręb. Ojciec mój, po obejrzeniu przodku i sprawdzeniu czy nie zagraża jakieś niebezpieczeństwo, przystępował do wykonania w pokładzie kilku otworów. Robił to przy pomocy tzw. laski, grubego drąga metalowego, zakończonego zahartowanym dłutem. Przy uderzaniu z rozmachem, musiał uważać, aby nie zrobić tzw. wilka. Dłuto musiało się stale obracać wokół swojej osi. Otwory wykonane pod odpowiednim kątem napełniano materiałem wybuchowym i umieszczano w nich lonty a następnie uszczelniano mocno gliną. Po opuszczeniu przodka przez wszystkich robotników, ojciec zapalał kolejne lonty i wybiegał z przodka. Następowały wybuchy. Liczono, czy wszystkie otwory odpaliły. Po kilkunastu minutach, które wykorzystano na posiłek, ludzie wchodzili do zadymionego jeszcze przodka. W przodku zalegały ogromne zwały rozdrobnionego węgla, który ładowacze przesypywali łopatami w kierunku upadowej, celem załadunku do wagoników. Ojciec, w międzyczasie, przy pomocy słupków i tzw. filarówek zabudowywał przodek, badając nieustannie, przez opukiwanie kilofem, czy strop jest bezpieczny. Jak widać, w czasach, które opisuję, wydobywanie węgla w małych kopalniach odbywało się bez stosowania elektryczności i sprężonego powietrza, bez wiertarek, wrębówek, transporterów czy nawet rynien potrząsalnych. Wentylacja, mało skuteczna, prowadzona była przy pomocy wentylatora umieszczonego na powierzchni, który tłoczył w dół powietrze przy pomocy lutni, czyli szerokich rur blaszanych. Ogólnie trzeba podkreślić i przypomnieć, że przed II-ą wojną światową nie było jeszcze w Gołonogu podstawowych, niezbędnych dzisiaj urządzeń i udogodnień. Brak było przede wszystkim:
|
